|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| arabski |
Tunis |
republika |
20 marca 1956 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 163,610 km2 |
10,07 mln |
dinar tunezyjski (TND) |
Himat Al Hima |
Tunezja (Tunis, Republika Tunezyjska - Al-Dżumhurija at-Tunisija) - państwo arabskie leżące w północnej Afryce nad Morzem Śródziemnym. Graniczy z Algierią i Libią. W latach 1881-1956 r. pod protektoratem Francji. Od 12 listopada 1956 roku w ONZ, a od 1 października 1958 r. członek Ligi Państw Arabskich. Stolicą kraju jest Tunis, a inne większe miasta to: Safakis (Sfax), Ariana, Bizerta (Banzart), Kabis (Gabés), Susa (Sousse).
Ustrój polityczny: Republika Tunezji jest krajem o systemie prezydenckim i dominacji jednej partii politycznej - Zgromadzenie Demokratyczno-Konstytucyjne. Konstytucja republiki powstała w 1959 r., a modyfikowana była w1988 r. Głową państwa jest prezydent, wybierany w powszechnych wyborach na pięcioletnią kadencję. Parlament składa się z jednej izby - Zgromadzenia Narodowego, który liczy 163 deputowanych i jest wybierany na 5 lat. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, który jest powoływany przez prezydenta Republiki.
Tunezją od 7 listopada 1987 rządzi Zin Al-Abidin Ben Ali, który objął władzę po bezkrwawym zamachu stanu (zwołano konsylium lekarskie które orzekło że prezydent nie jest w stanie dłużej sprawować urzędu z powodu sędziwego wieku). Wówczas urzędujący dopiero od miesiąca Ben Ali - premier nowego rządu Bourgiby przejął władzę. Ze specyfiki arabskiej prezydent pełnił swoją funkcję dożywotnio. Po przejęciu władzy Ben Ali wprowadził zmiany w konstytucji min.: zniósł dożywotnie sprawowanie urzędu prezydenta (obecnie prezydent może być wybierany ponownie na stanowisko tylko 2 razy, po 3 kadencji nie może już kandydować). Prezydent Ben Ali obecnie urzęduje ostatnią kadencję, w wyborach dotychczas otrzymywał poparcie (oficjalnie) 99,6% (1999) i 94,48% (2004). Na początku swojej kadencji Ben Ali dążył do demokratyzacji kraju, zwolnił więźniów politycznych w tym i islamskich ekstremistów co zaowocowało utworzeniem islamskiej partii opozycyjnej, która zyskiwała coraz wieksze poparcie w kampusach uniweryteckich (na tle wydarzeń w Algierii). Wówczas Ben Ali zmienił swoją politykę, wprowadził Pacte Nationale - który zakazywał działania partiom politycznym opierającym się w swoich założeniach na religii. Zaostrzył również rządową kontrolę instytucji wyznaniowych. Od tego czasu powrócono do polityki względem opozycji jaka stosowana była za Bourgiby, a prasa wróciła do tradycyjnej roli bezkrytycznego poplecznika rządu. Aby wypełnić dawne obietnice dotyczące utworzenia systemu wielopartyjnego partie opozycyjne otrzymały przydział miejsc w parlamencie mimo iż w trakcie wyborów (2004) nie udało im się uzyskać choćby jednego mandatu.
Geografia: Tunezja położona jest w Afryce Północnej i zajmuje powierzchnie, wielkości połowy Polski. Wybrzeże Tunezji na północy i wschodzie opływa Morze Śródziemne. Północ kraju jest górzysta i gęsto zalesiona. Im dalej na południe, ukształtowanie terenu zmienia się w coraz bardziej płaskie i suche aż do obszaru szotów (słone jeziora, zazwyczaj wyschnięte) wyznaczających początek strefy saharyjskiej.
Klimat: na wybrzeżu klimat śródziemnomorski - w okolicy Bizerty bardziej morski, wilgotny, przypominający np. Palermo, na wschodnim wybrzeżu suchszy, z większymi amplitudami temperatur - dobowymi, rocznymi.
Gospodarka: Do lat 60. Tunezja była jednym z głównych eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego. W połowie lat 80. XX w. został zapoczątkowany program zmian strukturalnych w gospodarce kraju, który był wspierany przez Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Program realizował m.in. liberalizację cen i handlu zagranicznego, a także dalszą prywatyzację przedsiębiorstw należących do państwa. Główne gałęzie gospodarki to: rolnictwo, przemysł wydobywczy, przemysł naftowy, turystyka, przemysł odzieżowy.
Obyczaje: Tunezja jest najbardziej liberalnym krajem arabskim, o czym świadczą m.in. rozbudowane prawa kobiet. Kobiety zawdzięczają to pierwszej żonie Habiba Burgiby, która była Francuzką. Niektórzy uważają że to ona przekonała mężą do kilku wielkich reform m.in. zniesienia wielożeństwa, zniesienia noszenia tradycyjnych chust przez kobiety (Burgiba nazwał te chusty wstrętnymi szmatami), kontrolowanie rozwodów przez sądy (w tym równe prawa do dzieci), dopuszczenie kobiet do szkół, parlamentu, władzy i innych form życia publicznego. Jednak należy zauważyć że we Francji aż do 1970 roku (do wejścia w życie ustawy z dnia 4 czerwca 1970) obowiązywało tzw. puissance paternelle, to znaczy tylko ojcu przysługiwała władza rodzicielska po rozwodzie.
W 1967 roku Bourgiba zalegalizował również aborcję, obecnie jest dostępna na życzenie kobiety i bezpłatna (istnieje również legalna prostytucja oraz domy publiczne).
Jeżeli kobieta jedzie samochodem i przekroczy prędkość, to wtedy policjant nie ma prawa jej zatrzymać, ani wystawić mandatu. Może jedynie się do niej uśmiechnąć i jej pomachać.
Tunezyjskie kobiety stanowią prawie 12% członków Tunezyjskiej Izby Deputowanych i ponad 20% członków w radach miejskich. Mają również znaczącą rolę w rządzie i dyplomacji (w tym min. na takich stanowiskach jak gubernatorzy prowincji, prezydenci miast, sekretarze stanu, ambasadorowie ...). Młode kobiety stanowią 55% studentów na uniwersytetach.
Z drugiej jednak strony, nadal istnieją pewne konserwatywne miasta - na południu kraju, gdzie przestrzegane są stare obyczaje. Dziewczęta nie mają jednak zakazu aby chodzić same po ulicach. Ponadto w bardzo tradycyjnych rodzinach kobiety chodzą w ubraniach zakrywające nogi i ramiona, szczególnie kiedy wybierają sie do meczetu.
Jedyną pozostałością z prawa islamskiego w Tunezji jest prawo dziedziczenia, gdzie kobieta jeżeli nie zostawiono testamentu dziediczy połowę tego co jej męscy członkowie rodziny, bracia itd. Jednak spisanie testamentu przez rodziców całkowicie oddala opcję dzidziczenia tylko połowy majątku. Zeznania w sądzie kobiety i mężczyzny w Tunezji mają taką samą watrość prawną, kobieta posiada również takie samo prawo do otrzymania opieki nad dziećmi po rozwodzie.
Historia: W 814 p.n.e. Fenicjanie założyli Kartaginę (obecnie przedmieścia Tunisu), która po latach świetności i rywalizacji z Rzymem została kompletnie zniszczona w wyniku trzeciej wojny punickiej w 146 p.n.e. Prowincja rzymska "Africa" (ze stolicą w Kartaginie) stała się spichlerzem Rzymu i przeżywała kolejny okres rozkwitu aż do upadku Cesarstwa. Po okresie rządów Bizancjum , w efekcie prób opanowania Afryki przez Arabów, w 670 r. został założony Kairuan jako baza ekspansji islamu. Od 800 r. rządziło tu wiele dynastii, między innymi Hafsydzi , aż do 1574 r., kiedy kraj został włączony do Imperium Osmańskiego. W 1881 r. rozpoczął się okres prorektoratu francuskiego i trwał do 20 marca 1956 kiedy Tunezja odzyskała niepodległość. Rok później została proklamowana republika i na czele państwa stanął Habib Bourgiba. 7 listopada 1987 r. prezydentem został Zin Al-Abidin Ben Ali.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
