|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| niemiecki |
Vaduz |
monarchia konstytucyjna |
1866 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 160 km2 |
33,717 |
frank szwajcarski (CHF) |
Oben am jungen Rhein |
Liechtenstein, Księstwo Liechtenstein (Fürstentum Liechtenstein) - państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią. Jest to bardzo małe państwo górskie. Główną rzeką jest Ren, a stolicą Vaduz. Kraj nie ma dostępu do morza i nie należy do Unii Europejskiej.
Ustrój polityczny: Liechtenstein pod względem ustrojowym stanowi monarchię konstytucyjną. Od 1989 panuje tu książę Hans-Adam II (Jan Adam II). Bieżące sprawy polityczne podlegają księciu następcy tronu (kronprinz) Alojzemu (Alois von Liechtenstein).
Władza prawodawcza należy do księcia i landtagu, liczącego 25 deputowanych i wybieranego co cztery lata w wyborach proporcjonalnych. Książę ma prawo absolutnego veta w stosunku do ustaw uchwalanych przez parlament.
Najważniejsze partie polityczne Liechtensteinu to aktualnie: Unia Ojczyźniana (Vaterländische Union, VU), Postępowa Partia Obywatelska Liechtensteinu (Fortschrittliche Bürgerpartei in Liechtenstein, FBL) i Wolna Lista (Freie Liste).
Władza wykonawcza uzewnętrznia się w osobie premiera i rządu jako kolegium. Obecnie funkcję szefa egzekutywy sprawuje Otmar Hasler, wspomagany przez 4 ministrów (tzw. radców rządowych), mianowanych przez księcia na wniosek landtagu. Książę ma prawo do zdymisjonowania rządu i powołania gabinetu przejściowego, który musi w ciągu 4 miesięcy uzyskać votum zaufania parlamentu.
Władza judykatywna należy do sądów, w tym do składającego się z 5 sędziów Sądu Najwyższego. Sędziowie mianowani są przez księcia.
Interesy zewnętrzne Liechtensteinu prowadzone są głównie przez Szwajcarię.
Liechtenstein jest monarchią, w której władca ma od czasu referendum konstytucyjnego w marcu 2003 największą realną władzę polityczną w Europie (nie licząc Watykanu). Żadna zmiana konstytucji nie może być przeprowadzona bez zgody księcia. Z drugiej strony monarchia może być zniesiona drogą referendum.
Geografia: Liechtenstein położny jest nad górnym Renem, w Alpach. Cała granica zachodnia państwa przebiega wzdłuż biegu Renu, wschodnia zaś wyznaczana jest przez łańcuchy alpejskie. Najwyższym szczytem Liechtensteinu jest Grauspitz o wysokości 2599 m n.p.m.
Gospodarka: Liechtenstein jest jednym z najbogatszych państw świata. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosi 35,5 tys. dolarów amerykańskich (1988). W Liechtensteinie mają swoją siedzibę liczne firmy zagraniczne i towarzystwa finansowe (korzystne przepisy podatkowe).
Demografia: Mniej niż dwie trzecie ludności podaje się za rodowitych Liechtensteinczyków, ludność obca to z kolei w większości Niemcy ze Szwajcarii (11%), Austrii (6%) i RFN (4%) oraz Włosi (3%), Jugosłowianie (3%), Turcy (3%) i inni.
Historia: Obecne tereny Liechtensteinu już ponad 1500 lat temu zostały zasiedlone przez Alemanów i Germanów. W tym czasie Karol Wielki włączył te ziemie do swego imperium. Przez wieki te tereny były podzielone na dwa hrabstwa: jedno ze stolicą w Vaduz, a drugie w Schellenburgu. Obydwa hrabstwa zostały zakupione przez ród Liechtenstein (jego nazwa pochodzi od twierdzy w pobliżu Wiednia o takiej samej nazwie).
W 1719 r. te ziemie zostały uznane przez Austrię za suwerenne księstwo w granicach Cesarstwa Niemieckiego. W roku 1806 cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego (narodu niemieckiego) Franciszek II (I) Habsburg został zmuszony przez Napoleona do abdykacji i zrzeczenia się tytułu cesarza rzymskiego. Liechtenstein w 1806 r. został członkiem Związku Reńskiego, który miał zastąpić cesartwo i pozostał w nim do roku 1814 r. W latach 1815-1866 był członkiem Związku Niemieckiego. Przez te wszystkie lata księstwo utrzymywało ścisłe kontakty gospodarcze i polityczne z Austrią. Wynikiem tego było 1866 r. wystąpienie z nią z Związku Niemieckiego i uzyskanie przez Liechtenstein pełnej niepodległości.
Podczas I wojny światowej państwo było neutralne. Po wojnie więzy z Austrią zostały zastąpione przez kontakty z Szwajcarią. W 1921 r. w Liechtensteinie ustanowiono konstytucję, według której kraj jest monarchią o demokratyczno-parlamentarnej formie rządów. W 1924 r. państwo weszło w skład szwajcarskiego związku celnego. Liechtenstein związał się ze Szwajcarią również unią monetarną i pocztową.
W 1949 r. państwo zostało członkiem Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, a w 1978 r. zostało przyjęte do Rady Europy. W 1984 r. książę Franciszek Józef przekazał władzę Hansowi Adamowi II. W tym samym roku przyznano kobietom prawo głosu w wyborach powszechnych. W 1989 r. zmarł książę Franciszek i władzę przejął obecny książę Hans II. Rok później Liechtenstein został przyjęty do ONZ. W 1991 r. kraj wstąpił do EFTA. Obecny premier Liechtensteinu Otmar Hasler został wybrany w 2001 r. W 2003 r. ogólnonarodowe referendum zwiększyło uprawnienia monarchy.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
