Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
koreański |
Seul |
demokratyczny |
15 sierpnia 1945 |
Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
99,274 km2 |
48,64 mln |
won południowokoreański (KRW) |
Aegukga |
Republika Korei - państwo w Azji, południowej części Półwyspu Koreańskiego powstałe po II wojnie światowej na terenach zajętych przez wojska USA. Republika Korei oficjalnie rości sobie pretensje do całego terytorium Korei.
Ustrój polityczny: Korea Południowa jest republiką. Konstytucja państwa została uchwalona w roku 1988. Władza ustawodawcza należy do Zgromadzenia Narodowego. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd na czele z premierem powoływanym przez prezydenta. System wielopartyjny, największe wpływy mają: Narodowy Kongres na rzecz Nowej Polityki (założony 1995), Wielka Partia Narodowa (założona 1990, obecna nazwa od 1997) oraz Zjednoczeni Liberalni Demokraci (założona 1995).
Geografia: Kraj górzysto-wyżynny. We wschodniej części, wzdłuż wybrzeża Morza Wschodniego (Morze Japońskie), ciągną się Góry Wschodniokoreańskie, zbudowane z prekambryjskich skał metamorficznych (głównie łupki) i granitów, rozcięte dolinami rzek na kilka pasm górskich: Góry Diamentowe (Sorak-san, 1708 m) na granicy z Koreą Północną oraz Gyeongsang i Sobek (Cziri-san, 1915 m), rozdzielone niziną rzeki Naktong-gang. W zachodniej części aluwialna nizina nad Morzem Żółtym z izolowanymi wzniesieniami o wysokości 700-800 m. Wybrzeże Morza Wschodniego (Morze Japońskie) wyrównane, Morza Żółtego - riasowe z licznymi zatokami, półwyspami i przybrzeżnymi wyspami, największa Jeju-do (wysokość do 1950 m - wulkan Halla-san, najwyższy szczyt kraju) w Cieśninie Koreańskiej.
Klimat monsunowy, w północnej i środkowej części umiarkowany ciepły, w południowej - podzwrotnikowy. Średnia temperatura w styczniu od -4°C na północy do 2-4°C na południu, w lipcu odpowiednio od 21°C do 25-27°C. Średnia roczna suma opadów od 1000 mm na nizinach do 1500 mm w górach. Pora opadowa czerwiec-wrzesień (ciepły, wilgotny monsun znad Oceanu Spokojnego). Późnym latem do wybrzeży Korei Południowej docierają tajfuny.
Lasy zajmują 66% powierzchni kraju. Na północy lasy zrzucające liście na zimę, z dębami, lipą amurską, klonami i sosną, na południu lasy zimozielone z wiecznie zielonymi dębami, kameliami i podszyciem z bambusów. Wysoko w górach tajga jodłowa. Około 20 parków narodowych, najwięcej w Górach Wschodniokoreańskich, m.in. znany Park Narodowy Sorak-san (powierzchnia 373 km2).
Gospodarka: Korea Południowa - jeden z czterech południowoazjatyckich tygrysów - osiągnęła niezwykle wysoki poziom wzrostu. Trzydzieści lat temu jej PKB przypadający na jednego mieszkańca, porównywalny był z poziomem PKB w biedniejszych krajach Afryki i Azji. Dzisiaj jest 7 razy wyższy niż w Indiach, 13 razy wyższy niż w Korei Północnej i porównywalny z poziomem PKB w mniejszych krajach UE. Sukces osiągnięty pod koniec lat 80. XX wieku był skutkiem działań rządu, obejmujących kredyty, ograniczenie importu, sponsorowanie wybranych gałęzi przemysłu oraz dużego nakładu pracy. Rząd, kosztem importu towarów konsumpcyjnych, promował import surowców i technologii oraz zachęcał do gromadzenia oszczędności i inwestowania. Azjatycki kryzys finansowy w roku 1997 ujawnił słabe punkty koreańskiej gospodarki, między innymi olbrzymie zadłużenie zagraniczne i niezdyscyplinowanie sektora finansowego. W roku 1998 znacznie obniżył się poziom wzrostu, ale w 1999 roku kraj odzyskał stabilność finansową i odnotowano wysoki wzrost gospodarczy. Zadaniem na następne lata będzie utrzymanie tempa reform, konieczne dla odbudowy dawnego poziomu wzrostu.
Wymiana handlowa Korei Południowej stanowi 2,1% obrotów międzynarodowych. W 1992 wartość eksportu wynosiła 201,3 mld dolarów USA (4142 dolary na 1 mieszkańca), importu - 175,6 mld dolarów (3613 dolarów na 1 mieszkańca). Eksport obejmuje środki transportu, głównie statki, samochody (około 10% wartości wywozu), wyroby elektroniczne (8%), obuwie, tekstylia, ryby, stal oraz kompletne obiekty przemysłowe (chemiczne, energetyczne, telekomunikacyjne). Import ropy naftowej (16% wartości przywozu), części elektronicznych (7%), chemikaliów, maszyn i urządzeń przemysłowych. Główni partnerzy handlowi: USA (17,8% wartości eksportu i 13,9% importu), Japonia (odpowiednio 9% i 20,3%), Niemcy, Singapur, Francja.
W ciągu ostatnich 20 lat w państwie tym zaobserwowano gwałtowny wzrost turystyki. Wpływy z turystyki w 1993 r. osiągnęły 3,5 mld $. Rocznie kraj odwiedza ok. 3 mln turystów głównie z Japonii i USA.
Demografia: Kraj jednolity narodowościowo - 99,9% ogółu ludności stanowią Koreańczycy, o zróżnicowanej strukturze wyznaniowej. 46% Koreańczyków nie określa przynależności religijnej, 26% (2004) wyznaje chrześcijaństwo, kolejne 26% buddyzm, a 1% konfucjanizm. Przyrost naturalny, wysoki w latach 60. (do 2,6%) i 70., wykazywał tendencję spadkową, 1985-91 wynosił średnio 1% rocznie, a w 2004 0,62%. 20,4% społeczeństwa ma poniżej 15 lat. Średnia gęstość zaludnienia 441 mieszkańców na km2. Większość ludności skupia się na wybrzeżu Morza Żółtego i Cieśniny Koreańskiej. Żywiołowy rozwój miast, spowodowany wysokim tempem uprzemysłowienia i masową migracją ze wsi. 1949 w miastach mieszkało 20% ludności, 1991 - 75%. Największe miasta: Seul (10,3 mln mieszkańców), Pusan (3,7 mln), Taegu (2,5 mln), Inch'on (2,5 mln), Ulsan (2 mln), Kwangju (1,4 mln) i Taejon (1,4 mln). Szybkie zmiany w strukturze zatrudnienia ludności. 1980-90 ponad dwukrotny spadek zatrudnienia w rolnictwie (z 35% ludności zawodowo czynnej do 16%), wzrost zatrudnienia w przemyśle i budownictwie (z 26% do 35%) oraz usługach (z około 32% do 47%). Obecnie w rolnictwie pracuje już tylko 8,6% ludności zawodowo czynnej, a w przemyśle 19,1%. Niski poziom bezrobocia (3,4% zawodowo nieczynnych, 2004).
Nauka: Najwyższą instytucją naukową w Korei Południowej jest Narodowa Akademia Nauk w Seulu (założona 1954), wzorowana na Narodowej Akademii Nauk USA. W ramach Akademii działa Krajowa Rada Badań Naukowych, spełniająca funkcje opiniodawcze i programujące dla rządu w dziedzinie badań naukowych podstawowych i funkcję koordynującą działalność szkolnictwa wyższego. Poza Akademią pozostaje 10 wielkich centrów i instytutów naukowo-badawczych, prowadzących badania stosowane i rozwojowe, finansowanych w ponad 80% przez przemysł. W Korei Południowej istnieją 23 uniwersytety, z których największe są w Seulu (państwowy - założony 1946 i prywatny - założony 1897) oraz w Pusan (założony 1946). Ponadto działa wiele wyższych szkół zawodowych.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|