|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| hebrajski, arabski |
Jerozolima |
republika |
14 maja 1948 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 20,770 km2 |
6,99 mln |
szekel izraelski |
Hatikwa |
Izrael, Państwo Izrael - państwo położone na Bliskim Wschodzie.
Ustrój polityczny: Izrael jest krajem demokracji parlamentarnej reprezentowanej przez władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Jest to jedyne państwo na Bliskim Wschodzie z faktycznie demokratyczną formą rządu.
Geografia: Państwo Izrael jest położone na Bliskim Wschodzie, pomiędzy Morzem Śródziemnym, Morzem Martwym i Morzem Czerwonym. Sąsiaduje z Libanem, Syrią, Jordanią i Egiptem.
Gospodarka: Gospodarka Izraela funkcjonuje w trudnych warunkach konfliktu z państwami arabskimi. Pomimo tego Izrael znajduje się w gronie państw wysoko rozwiniętych. Jeszcze niedawno gospodarka Izraela oparta była w większości na rolnictwie oraz na tradycyjnych gałęziach przemysłu. Na przestrzeni ostatnich 15 lat została gruntownie przebudowana i obecnie opiera się na najnowocześniejszych w świecie sektorach high-tech.
Demografia: Większość ludności mieszka na wybrzeżu Morza Śródziemnego. W Izraelu jest wysoki poziom warunków bytowych i wykształcenia społeczeństwa. Najwyższy na Bliskim Wschodzie stopień urbanizacji. 90% ludności mieszka w miastach.
Urzędowymi językami w Izraelu są hebrajski i arabski. Status specjalny mają także angielski i rosyjski. Ze względu na duży udział imigrantów w populacji Izraela w użyciu są także języki diaspory żydowskiej jidysz i ladino, oraz inne języki europejskie i azjatyckie takie jak rumuński, polski, francuski, perski.
Historia: Początki państwa sięgają X w. p.n.e.. Po 70 nastąpił okres rozproszenia Żydów (Diaspora). W XIX wieku wraz z rozwojem syjonizmu powiększa się emigracja Żydów z Europy do Palestyny. W latach od 1922 do 1948 Palestyna została brytyjskim terytorium mandatowym. W 1947 została podzielona na dwa państwa: żydowskie i arabskie. W 1948 oficjalnie proklamowano Izrael, czego nie uznały kraje arabskie. W latach od 1948 do 1949 trwała wojna między Arabami i Żydami, którzy zajęli 2/3 byłego brytyjskiego terytorium mandatowego (pozostałą część przyłączyły do siebie Jordania i Egipt). W 1956 Izrael wraz z Wielką Brytanią i Francją) przeprowadził nieudaną inwazję na Egipt, po nacjonalizacji Kanału Sueskiego.
W 1967 zwycięstwo w wojnie z Egiptem (okupacja Półwyspu Synaj i Strefy Gazy), Jordanią (okupacja Zachodniego Brzegu Jordanu i części Jerozolimy) oraz Syrią (okupacja Wzgórza Golan). W 1979 układ pokojowy z Egiptem i zwrot zajętego Synaju). W 1981 aneksja Izraela Wzgórz Golan. W latach 1982-2000 Izrael był zaangażowany militarnie w Libanie. W 1987 wybuch powstania (Intifada) ludności palestyńskiej w Samarii, Judei i Strefie Gazy. Od 1991 pokojowe rozmowy bliskowschodnie. W 1993 pierwsze izraelsko-palestyńskie porozumienie o ustanowieniu autonomii palestyńskiej w Strefie Gazy i mieście Jerycho (później poszerzenie jej na część Zachodniego Brzegu). W 1994 porozumienie kończące stan wojny z Jordanią. W 1998 kolejne porozumienie izraelsko-palestyńskie przewidujące rozszerzenie obszaru autonomii palestyńskiej (wycofanie się wojsk Izraela z 13% Zachodniego Brzegu), w zamian między innymi za obietnicę Palestyńczyków podjęcia walki z terroryzmem. W 2000 załamanie rokowań i rozpoczęcie drugiej Intifady, ataki samobójcze Palestyńczyków, oraz działania armii izraelskiej, budowa muru odgradzającego terytoria okupowane. W 2003 nowy amerykański plan pokojowy (tzw. mapa drogowa). W 2005 wycofanie się Izraelczyków z Gazy. W 2006 druga wojna libańska.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
