|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| niderlandzki |
Amsetrdam |
monarchia konstytucyjna |
30 stycznia 1648 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 41,526 km2 |
16,41 mln |
euro (EUR) |
Wilhelmus van Nassouwe |
Holandia lub Niderlandy (niderl. Nederland) - to europejska część Królestwa Niderlandów (niderl. Koninkrijk der Nederlanden), tworzonego także przez Arubę i Antyle Holenderskie. Holandia jest monarchią konstytucyjną położoną w zachodniej części Europy. Graniczy na północy i zachodzie z Morzem Północnym, Belgią na południu oraz Niemcami na wschodzie. Aktualne granice zostały wytyczone w roku 1839.
Chociaż powszechnie państwo to nazywa się Holandią, określenie to jest bardzo nieprecyzyjne, gdyż prowincje Holandia Północna i Holandia Południowa to tylko dwa z dwunastu regionów (zobacz też: nazwa Holandii). Chociaż KSNG dopuszcza zarówno wariant Holandia, jak i Niderlandy, na stronie ambasady znajdziemy wyłącznie tę drugą nazwę.
Holandia jest krajem gęsto zaludnionym. Ponad połowa jej terytorium leży poniżej poziomu morza. Państwo jest znane ze swoich wiatraków, sera, chodaków, tulipanów, rowerów oraz wysokiego poziomu tolerancji dla różnych odmienności wśród społeczeństwa - liberalnych praw dotyczacych narkotyków, prostytucji, aborcji, eutanazji oraz związków między osobami tej samej płci. W Holandii swoją siedzibę ma Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oraz Międzynarodowy Trybunał Karny.
Ustrój polityczny: Królestwo Niderlandów od 16 marca 1815 jest monarchią konstytucyjną, na czele państwa stoi król (obecnie królowa Beatrix). Król (królowa) mianuje szefa rządu, wywodzącego się najczęściej ze zwycięskiego ugrupowania - jest on szefem egzekutywy. Do zadań królowej oprócz reprezentowania państwa na zewnątrz należy wygłaszanie corocznego orędzia w którym przedstawia główne cele i zamierzenia rządu na najbliższy rok (nie ma ona jednak prawa samodzielnie dokonywać w nich zmian). Premier kieruje polityką wewnętrzną i zagraniczną państwa. Rolę władzy ustawodawczej odgrywa dwuizbowy parlament (Staten-Generaal), przy czym faktyczne znaczenie posiada jedynie izba niższa (Tweede Kamer). Senat (Eerste Kamer) pełni funkcję reprezentacyjną i ewentualnie może opóźniać wejście w życie ważnych ustaw. System polityczny Holandii jest wyjątkowo stabilny. Najważniejsze partie to: Partia Pracy (Partij van de Arbeid), Apel Chrześcijańsko-Demokratyczny (Christen-Democratisch Appel), Partia Socjalistyczna (Socialistische Partij), oraz partia konserwatywno liberalna Partia Ludowa na Rzecz Wolności i Demokracji (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie). Od roku 2002 do 2006 dużą rolę na scenie politycznej Niderlandów odgrywała populistyczna partia Lista Pima Fortuyna (Lijst Pim Fortuyn) - obecnie poparcie dla niej radykalnie zmalało.
Od 2002 funkcję szefa rządu pełni Jan Peter Balkenende, stojący na czele koalicji chadeków (CDA) i dwóch partii liberalnych (VVD, konserwatywna, i D'66, postępowa).
Geografia: Kraj leży w dorzeczu trzech rzek: Renu, Mozy i Skaldy. Długą tradycję (od XIII wieku) ma tu osuszanie terenów nadmorskich, jezior i zatok. W 1932 powstał zbiornik Ijsselmeer w wyniku odcięcia tamą Afsluitd?k zatoki Zuiderzee od Morza Północnego. Do największych przedsięwzięć, mających na celu ochronę wybrzeży Zelandii, należy realizacja zadań w ramach Planu Delta. Jego wykonanie w latach 1958-1986 pozwoliło na odgrodzenie tamami (wyposażonymi w śluzy) ujść Renu, Mozy i Skaldy Wsch. od M. Północnego. W wyniku osuszania powierzchnia kraju zwiększyła się z 33,6 tys. km2 (1960) do 41,5 tys. km2 (1992). Ważne szlaki komunikacyjne stanowią kanały śródlądowe (długość ok. 5 tys. km) m.in. Księżniczki Małgorzaty, Overijssel i Amsterdam-Ren.
Na obszarze De Peel między Brabancją Północną a Limburgią występują gleby torfowisk wysokich. Na obszarze nizin nadmorskich gleby torfowisk niskich. Na północ od Renu - gleby bielicowe. W pd.-wsch. części kraju na niewielkiej powierzchni - gleby płowe. W zachodniej części ciemne gleby ziemne powstałe na podłożu piaszczystym. Na terenach polderów - marsze oraz gleby brunatne i płowe. Większość gleb w ten sposób została wysuszona po czym zyskano urodzajne gleby.
Ludność: Holandia jest 15. najgęściej zaludnionym krajem świata. Oficjalna liczba 393 osób na kilometr kwadratowy rośnie aż do 482, jeśli wziąć pod uwagę, że 20% powierzchni zajmują zbiorniki wodne.
Według rządowego biura statystycznego CBS Statline, 80,8% obywateli Holandii ma pochodzenie wyłącznie holenderskie, 8,7% - inne europejskie, 2,2% tureckie, 1,9% marokańskie, 6,4% - inne. Jednak statystyka ta nie obejmuje całego Królestwa Niderlandów, tj. Aruby i Antyli Holenderskich, w których większość stanowią osoby pochodzenia afrokaraibskiego.
W Holandii nie ma miast o wielkości miliona mieszkańców lub większych, ale 'cztery wielkie miasta', jak się o nich mówi (Amsterdam, Rotterdam, Haga oraz Utrecht), wraz z otaczającymi je mniejszymi miastami można uznać pod wieloma względami za jedno miasto. Aglomeracja ta nazywana jest Randstad ('koło miast'), z rolniczym 'zielonym sercem' (het Groene Hart) po środku.
Historia: Niderlandy - historyczna nazwa nizinnych terenów u ujścia Renu, Mozy i Skaldy do Morza Północnego, z czasem rozciągnięta również na Ardeny i sąsiednie wyżyny (dzisiejsza Belgia, Holandia i Luksemburg).
Niderlandy były zamieszkane przez ludność germańsko-romańską. Na ich terenie istniały w średniowieczu księstwa i hrabstwa wchodzące w skład Francji (Flandria) lub Niemiec (np. Brabancja, Hainaut, Liege, Holandia, Luksemburg, Geldria).
Kraiki zostały połączone na przełomie XIV w. i XV w. przez książąt burgundzkich, a po ich wygaśnięciu (1477) przeszły pod panowanie Habsburgów.
Po powstaniu i antyhiszpańskiej wojnie wyzwoleńczej (1566-1609) północna część Niderlandów uzyskała niepodległość. W 1579 prowincje północne zawarły Unię Utrechcką, a w 1581 powołały Republikę Zjednoczonych Prowincji.
Część południowa pozostała przy Hiszpanii na mocy Unii z Arras. W 1714 przypadła Austrii, w 1792 i 1795-1814 była pod władzą Francji.
W latach 1815-1830 obie części Niderlandów zostały połączone i utworzyły Królestwo Zjednoczonych Niderlandów.
W 1830 w wyniku rewolucji od Królestwa oderwały się południowe Niderlandy (dzisiejsza Belgia), a samo kólestwo straciło w nazwie "zjednoczone" i przyjeło kształt obecnej Holandii. Należy pamiętać, że pierwotnie Holandia była jedną z prowincji niderlandzkich (tworzyła m.in. Republikę Zjednoczonych Prowincji). Obecnie jest podzielona na dwie prowincje: Holandię Południową i Północną.
W 1867 r. niepodległość uzyskało Wielkie Księstwo Luksemburga (które pozostawało w unii personalnej z Holandią do 1890).
Po II wojnie światowej nastąpiły tendencje do zbliżenia Niderlandów (Benelux).
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
