|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| arabski, francuski |
Dżibuti |
republika |
27 czerwca 1977 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 23,200 km |
486,500 |
frank Dżibuti (DJF) |
hymn Dżibuti |
Dżibuti (fr. Djibouti, République de Djibouti) - państwo we wschodniej Afryce, nad Zatoką Adeńską i cieśniną Bab al-Mandab. Graniczy z Somalią, Etiopią i Erytreą.
Dawne nazwy Dżibuti: Somali Francuskie, Francuskie Terytorium Afarów i Issów.
Ustrój polityczny: Dżibuti jest republiką parlamentarną z silną pozycją głowy państwa. Obowiązuje konstytucja z 1992 roku. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 6-letnią kadencję. Władze wykonawczą sprawują premier i rząd, powoływani przez prezydenta. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu (Izby Deputowanych) z 65 deputowanymi, wybieranymi w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Jedyną legalną partią jest Ludowy Ruch na Rzecz Postępu, która rządzi nieprzerwanie od czasu uzyskania niepodległości przez Dżibuti w 1977 roku.
Powszechnie uważa się że standardy demokracji w Dżibuti nie są spełniane.
Geografia: Dżibuti zajmuje obszary o charakterze pustynnym i półpustynnym. Powierzchnia górzysto-wyżynna, charakterystycznym krajobrazem są pasma gór zrębowych (na północy góry Mabla i Goda), które stanowią przedłużenie Gór Danakilskich, położonych w Erytrei. Maksymalna wysokość do 2063 m - Musa Ali (przy granicy z Etiopią i Erytreą). W środkowej części położone w obniżeniu tektonicznym depresjyjne jezioro Asal (150 m p.p.m. - najniższy punkt Afryki). Linia brzegowa urozmaicona, z głęboko, na 370 km wcinającą się w ląd Zatoką Tadżura, występują przybrzeżne rafy koralowe. Rzeki tylko okresowe, na granicy z Etiopią jezioro Abie.
Klimat podrównikowy suchy, gorący, pustynny. Średnie temperatury stycznia 25-30°C, sierpnia 33-35°C (w stolicy kraju: lipiec 31-41°C, styczeń 23-29°C), średnia roczna suma opadów: poniżej 100 mm (w stolicy kraju: 130 mm). Jeden znajgorętszych i najbardziej suchych krajów na ziemi. Z powodu ekstremalnych temperatur jakie tu panują, Dżibuti nazywane jest tyglem Afryki. Od maja do września temperatury mogą przekraczać nawet 50°C, to właśnie w Dżibuti zanotowano najwyższą temperaturę na ziemi: 63°C.
Gospodarka: Dżibuti jest biednym, słabo rozwiniętym, niesamodzielnym gospodarczo krajem. Jest wspomagany z zagranicy, przede wszystkim przez Francję i Arabię Saudyjską. Podstawą gospodarki są usługi portowe i tranzytowe z których pochodzi znaczna większość dochodów kraju. Bardzo ważne znaczenie ma nowoczesny port handlowy Dżibuti (stanowi strefe wolnocłową) oraz linia kolejowa Dżibuti-Addis Abeba (106 km w granicach Dżibuti), obsługujące głównie handel zagraniczny Etiopii.
Dochód narodowy wytwarzany jest nieproporcjonalnie do struktury zatrudnienia. Największa jego część powstała w sektorze usług - 80,7%. Rolnictwo, zatrudniające ok. 75% ludności w wieku produkcyjnym, wytwarza zaledwie 3% dochodu.
Obowiązującą walutą jest Frank Dżibuti który dzieli się na 100 centymów.
Demografia: Ludność Dżibuti składa się z dwóch głównych dużych grup etnicznych: różne grupy Somalijczyjków (głównie Issów liczących ok 33% ogółu mieszkańców) którzy mieszkają na południu kraju i tworzą razem ok. 60% społeczeństwa, oraz Afarów dominujący na północy i stanowiący ok. 35% ogółu mieszkańców. Pozostałe 5% przypada na Europejczyków, (głównie Francuzów i Włochów) i Arabów, oprócz tego szacuje się że na terenie Dżibuti przebywa około 35 tys. uchodźców z Etiopii i Erytrei. Na początku lat 90. między Afarami i Issami dochodziło na tle narodowościowym do zamieszek, które przerodziły się nawet w krótkotrwałą wojnę domową. Obydwie grupy to plemiona koczownicze, wędrujące i rywalizujące ze sobą od wielu pokoleń, również na polu politycznym. Nieprzerwanie od uzyskania niepodległości władze nad krajem sprawują Issowie. Afarowie chcieliby utworzyć niezależne państwo, które miałoby obejmować także część terenów Etiopii i Erytrei.
Dominującą religią jest islam sunnicki (ponad 90% mieszkańców) wyznawany przez tubylczą ludność Afarów i Issów. Resztę stanowią chrześcijanie tworzący niewielką grupę, reprezentowaną przede wszystkim przez Europejczyków.
Historia: Tereny obecnego Dżibuti zamieszkiwały od wielu wieków plemiona Afarów i Issów, które prowadziły stałe kontakty handlowe z Arabami, kolonizacja arabska od VII wieku n.e. doprowadziła to przyjęcia przez nich islamu jako własnej religii. Na początku XVI wieku kontrolę nad tym obszarem przejęli Turcy.
Francuska kolonizacja: W drugiej połowie XIX wieku Francuzi zainteresowali się terenami Rogu Afryki, położonymi nad Zatoką Adeńską. Od 1859 początki penetracji francuskiej, Francuzi zawierają umowy o protektoracie z wodzami Afarów i Issów (utworzenie protektoratu). W 1862 Francja nabywa Obock za 52000 franków i lokuje tam swoją bazę marynarki wojennej. Od 1888 Francuz Léonce Lagarde rozpoczyna budowę portu w mieście Dżibuti, do którego w 1892 roku przeniesiono siedzibę protektoratu z Obock. W 1896 Lagarde zawarł porozumienie z cesarzem Etiopii, Menelikiem o odstąpieniu przez Etiopię terytorium obecnego Dżibuti w zamian za budowę linii kolejowej z miasta Dżibuti do Addis Abeby (budowa zakończona w 1917. Na udostępnionym terenie Francuzi utworzyli kolonię Somali Francuskie, gubernatorem został Lagarde (do 1899 roku).
Niepodległość: W roku 1947 kolonia zyskała status terytorium zamorskiego Francji. W roku 1967 uzyskała wewnętrzną autonomie i jej nazwa została zmieniona na Francuskie Terytorium Afarów i Issów. W latach 70. XX wieku nastąpił rozwój ruchu niepodległościowego, przede wszystkim wśród Issów, dyskryminowanych przez Francuzów na rzecz Afarów. W kraju powstają partie i organizacje niepodległościowe (m.in. w 1972 powstała Afrykańska Liga Ludowa w 1975 zmieniła nazwę na Afrykańska Liga Ludowa na Rzecz Niepodległości w skrócie LPAI), na emigracji również działają partie wyzwoleńcze (niektóre z nich opowiadały się za połączeniem z Somalią lub Etiopią). Po referendum (maj 1977) w sprawie niepodległości, 27 czerwca 1977 roku Terytorium uzyskało niepodległość pod nazwą Dżibuti. Nowe niepodległe państwo zostaje członkiem ONZ, OJA i Ligi Państw Arabskich. Na czele młodej Republiki Dżibuti jako prezydent stanął przywódca Afrykańskiej Ligi Ludowej na Rzecz Niepodległości Hassan Gouled Aptidon. Od tego czasu w kraju trwa konflikt pomiędzy rywalizującymi ze sobą ugrupowaniami politycznymi, z jednej strony opozycyjne - członkowie plemienia Afarów, z drugiej zaś Issowie - siły popierające rząd. W 1981 nastąpiła reelekcja Hassana Gouleda Aptidona, który wprowadił rządy dyktatorskie, prezydencka partia tzw. Ludowy Ruch na Rzecz Postępu (RPP) stał się jedyną legalną partią. 1987 rok, H. G. Aptidon został wybrany po raz trzeci. Polityczny konflikt w 1991 przerodził się w etniczną wojnę domową (rządzący - Issowie i opozycja - Afarowie), Afarowie rozpoczynają walkę partyzancka na północy kraju. Po francuskiej interwencji w 1992 Aptidon wprowadził pozory demokracji, uchwalił konstytucję i ogłosił nowe wybory, które zostały zbojkotowane przez opozycję (zjednoczoną we Froncie na rzecz Przywrócenia Jedności i Demokracji w skócie: FRUD) która oskarżyłą rząd o manipulowanie ich wynikami. Konflikt zakończył się w grudniu 1994 roku podpisaniem porozumienia pokojowego pomiędzy FRUD a rządem. H. G. Aptidon zrezygnował z funkcji prezydenta w 1999 (w wieku 83 lat), po tym jak został wybrany po raz piąty na to stanowisko w 1997 roku. Jego zastępcą został Ismail Omar Guelleh.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
