|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| bengalski |
Dhaka |
republika |
26 marca 1971 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 144,000 km2 |
147,36 mln |
taka (BDT) |
Amar Sonar Bangla |
Bangladesz - państwo w Azji Południowej, położone nad Zatoką Bengalską i graniczące z Indiami i Birmą. Jedno z najgęściej zaludnionych i zarazem najbiedniejszych państw świata. Stolicą Bangladeszu jest Dhaka (dawna Dakka) z 10,5 mln mieszkańców.
Ustrój polityczny: Bangladesz jest republiką i członkiem Wspólnoty Narodów. Po referendum we wrześniu 1991 roku powrót do systemu demokracji parlamentarnej, ustanowionego na mocy konstytucji z 16 grudnia 1972 roku, która została zmieniona w styczniu 1975 roku aby wprowadzić system prezydencki. Głową państwa jest prezydent, pełniący funkcje głównie reprezentacyjne. Władzę ustawodawczą sprawuje 330-osobowe Zgromadzenie Narodowe (Dźatija Sangsad). 300 posłów wybieranych jest w sposób bezpośredni, a 30 miejsc zarezerwowanych jest dla kobiet, wybieranych w sposób pośredni. Władza wykonawcza należy do rządu odpowiedzialnego przed parlamentem. Władza sądownicza natomiast jest oddzielona i niezależna.
Od 1991 roku rządzi Nacjonalistyczna Partia Bangladeszu, uzyskująca 1 października 2001 roku 195 mandatów. Za nimi plasuje się Liga Ludowa (58 mandatów) i Zgromadzenie Muzułmańskie (17 mandatów).
Główną partią opozycyjną jest Liga Ludowa, która współdziała z Komunistyczną Partią Bangladeszu, Ligą Robotników i Chłopów Bangladeszu, Narodową Ligą Ludową oraz Sojuszem Lewicy.
Spory i kwestie międzynarodowe: Przebieg granicy z Indiami, wciąż pozostaje nieokreślony. Ponadto spór z Indiami o wyspy South Talpatty i New Moore.
Geografia: Bangladesz zajmuje wschodnią część Niziny Hindustańskiej, zwaną Niziną Bengalską. Prawie połowę kraju stanowią delty takich rzek jak Brahmaputra, Ganges, czy Meghna. Większa część powierzchni jest równinna z niewielkimi wzniesieniami nad poziom morza. Na południu średnie wysokości to 1-2 m n.p.m. (Sundarban). Natomiast w południowo-wschodniej części kraju ciągną się Góry Czatgańskie, z wysokościami do 1230 m n.p.m. Wybrzeże Bangladeszu pod wpływem cyklonów tropikalnych (tajfunów), monsunów i pływów morskich ulega ciągłym zmianom. Częste są tajfuny, zwłaszcza latem i jesienią. W roku 1970 rekordowy cyklon zabił około 500 tysięcy ludzi co było jedną z największych klęsk żywiołowych XX wieku. Cyklon tropikalny z 1991 roku zabił około 100 tysięcy osób i spowodował ogromne straty. W latach dziewięćdziesiątych wystąpiło 16 cyklonów. Ponadto duże wahania stanów wód powodują katastrofalne powodzie na większej części kraju.
Gospodarka: Pomimo wysiłków społeczności międzynarodowej i administracji państwowej, Bangladesz pozostaje jednym z najbiedniejszych, najgęściej zaludnionych i najmniej rozwiniętych krajów świata. Podstawą gospodarki jest rolnictwo, przede wszystkim uprawa ryżu. Najważniejszymi przeszkodami rozwoju są częste cyklony, niska wydajność sektora państwowego oraz szybki wzrost liczebności siły roboczej, której nie może wchłonąć rolnictwo. Przerwy w wydobyciu zasobów mineralnych (gaz ziemny), niedostateczne dostawy energii i wolne wdrażanie reform ekonomicznych. Rząd uczynił pewne kroki w kierunku poprawy klimatu dla zagranicznych inwestycji - wynegocjował z międzynarodowymi firmami korzystne kontrakty na wydobycie ropy i gazu, poprawił krajową sieć dystrybucji gazu, rozbudował rurociągi przesyłające gaz i ropę naftową oraz rozpoczął budowę szeregu elektrowni. Postęp w reformowaniu gospodarki jest powstrzymywany przez związki zawodowe, biurokrację i inne grupy nacisku. Potężne powodzie od czerwca do października 1998 roku pozbawiły dorobku całego życia ponad 20 milionów osób. Produkcja zbóż spadła o ponad 4 miliony ton, zmuszając rząd do potrojenia importu żywności, co zachwiało bilansem handlowym kraju. Powodzie zwiększyły uzależnienie kraju od pomocy międzynarodowej. Kryzys finansowy, który dotknął Azję pod koniec lat dziewięćdziesiątych, nie wywarł większego wpływu na gospodarkę.
Demografia: Bengalczycy stanowią 98% ludności, pozostali to głównie Biharczycy. Dominującą religią jest islam (wyznaje go 83% ludności). Reszta ludności to głównie Hindusi. Od roku 1950 liczba ludności kraju zwiększyła się o 97 mln, głównie w wyniku wysokiego przyrostu naturalnego osiągającego w 2004 roku 2,08%. Przeciętna długość życia 61,7 roku i należy do najniższych w świecie. 57% ludności to analfabeci. Bangladesz należy do najgęściej zaludnionych (1002 mieszkańca na km) i najsłabiej zurbanizowanych krajów świata. Główne miasta to Dakka, Ćittagong i Khulna.
Historia: Tereny obecnego Bangladeszu należały do Indii pod władaniem brytyjskim. W 1947 roku nastąpił podział na 2 części: Bengal Zachodni, który wszedł w skład Indii oraz Pakistan Wschodni - prowincję Pakistanu. W 1971 roku po czteroletnich krwawych walkach o autonomię wschodniej części Pakistanu, która była dyskryminowana przez rząd z zachodniej części, Liga Ludowa zażądała secesji Bangladeszu. Prezydent Yahya Khan bezskutecznie próbował stłumić ruch niepodległościowy. W kwietniu 1971 powstał pierwszy rząd Bangladeszu, lecz na wygnaniu. Armia indyjska wspomogła partyzantkę Bangladeszu, wkraczając 4 lipca 1971 roku na teren Bengalu Wschodniego. 16 lipca armia pakistańska skapitulowała. Władzę przejęła Liga Ludowa, pod przewodnictwem Mudżibura Rahmana. Przyjęta w grudniu 1972 roku konstytucja uznała świeckość, demokrację, wolność i socjalizm za filary państwowości kraju. Założenia nowej polityki gospodarczej były wzorowane na Indiach. Tymczasem przeludnienie, korupcja i brak kapitału zagranicznego pogłębiły kryzys gospodarczy i anarchizowały społeczeństwo. Powszechne niezadowolenie obróciło się przeciw Lidze Ludowej i Mudżiburowi Rahmanowi, który został w 1975 roku zamordowany. Przez następne 15 lat wprowadzono rządy wojskowe, które utrzymywały cały czas stan wyjątkowy. W czasie ich rządów prowadzono roboty publiczne i dokonano reprywatyzacji sektora państwowego. Bangladesz rezygnując ze świeckości, zwrócił się w stronę państw arabskich. Jednak cały czas wybuchały antyrządowe demonstracje. Bezrobocie i niski poziom życia oraz zależność od pomocy z zagranicy stały się także podłożem do nastrojów antyindyjskich, szczególnie gdy w Asamie wybuchły zamieszki skierowane przeciwko uchodźcom z Bangladeszu. Odżył również konflikt o wody Gangesu. W grudniu 1990 roku prezydent Ershad został zmuszony do rezygnacji. W lutym 1991 roku odbyły się wybory, w których zwyciężyła Narodowa Partia Bangladeszu, pod przewodnictwem Khaledy Zia.
Po wyborach w 1996 roku na czele rządu stanęła Hasina Wajed, córka Mudżibura Rahmana, przywódczyni Ligi Ludowej.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
