|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| portugalski |
Luanda |
republika |
1975 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 1,24 mln km2 |
12,12 mln |
kwanza (AOA) |
Angola Avante |
Angola (Republika Angoli - República de Angola) - państwo w południowo-zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim. Sąsiaduje z Demokratyczną Republiką Konga, Namibią, Republiką Konga oraz Zambią. W przeszłości była kolonią portugalską. Posiada znaczne zasoby surowców naturalnych, w tym ropy naftowej i diamentów.
Ustrój polityczny: W chwili obecnej rzeczywista władza sprawowana jest przez prezydenta. Częściami władzy wykonawczej są prezydent (José Eduardo dos Santos), premier (obecnie Fernando da Piedade Dias dos Santos) oraz rada ministrów. Gubernatorzy 18 prowincji są powoływani i odwoływani przez prezydenta. Konstytucja z 1992 roku określa ogólną strukturę państwa oraz prawa i obowiązki obywateli. System sądownictwa opiera się na prawie portugalskim oraz prawie zwyczajowym. Nie jest jednak sprawny i posiada wiele luk. Sądy znajdują się w jedynie 12 z ponad 180 okręgów. Instancją apelacyjną jest Sąd Najwyższy. Sąd Konstytucyjny, posiadający możliwość rewizji wyroków, nie został jak dotąd powołany.
Trwająca 26 lat wojna domowa zniszczyła polityczne i społeczne organizacje. Według szacunków ONZ 1,8 miliona osób zostało zmuszonych do opuszczenia własnych domów, a życie 4 milionów uznaje się za dotknięte działaniami wojennymi. Życie na terenie całej Angoli jak i w Luandzie odzwierciedla rozmiar zniszczeń tak w administracji publicznej, jak i wielu społecznych instytucjach. Chroniczny zły stan gospodarczy kraju uniemożliwia zaopatrzenie szpitali w leki, szkół w książki a pracowników strefy budżetowej w potrzebne do pracy przedmioty.
Prezydent zapowiedział na 2006 rok wybory mające na celu wyłonienie prezydenta i Zgromadzenia Narodowego. Byłyby to pierwsze od 1992 roku wybory parlamentarne.
Gospodarka: Gospodarka Angoli ze względu na trwające niemal bezustannie przez ćwierćwiecze działania wojenne znajduje się w stanie dezorganizacji. Pomimo bogatej bazy surowców naturalnych, dochody na mieszkańca należą do najniższych na świecie. Produkcja ropy naftowej i związane z tym przedsięwzięcia są głównym źródłem dochodów, stanowiąc 45% PKB i 90% eksportu Angoli. Ze względu na trwające działania wojenne, prowadzone pomimo podpisania w grudniu 1994 roku porozumienia pokojowego , a także z uwagi na liczne pozostałe w ziemi miny, nie ma chętnych do uprawy ziemi, co zmusza do importowania znacznych ilości żywności. Aby móc w pełni korzystać ze swych bogatych zasobów (między innymi złota, diamentów, rozległych lasów, łowisk na Atlantyku i złóż ropy naftowej) Angola musi doprowadzić do zawarcia trwałego pokoju a także zreformować rząd. Pomimo działań wojennych w 1998 roku, wzrost gospodarczy wyniósł w roku 1999, 4%. Rosnąca produkcja ropy daje dobre widoki na przyszłość, jednakże wewnętrzne walki odstraszają do inwestycji poza sektorem paliwowym.
Historia: Na terenie dzisiejszej Angoli przed kolonizacją portugalską istniały trzy państwa: Kongo, Ndondo oraz Lunda. Kraj Kongo rozpościerał się od terenu dzisiejszego Gabonu do rzeki Kwanzy na południu. W roku 1575 Portugalia założyła swą kolonię w Luandzie. Kolonia ta zajmowała się głównie handlem niewolnikami. W XVI wieku Portugalczycy stopniowo opanowywali dzięki dyplomacji i wojnom tereny nabrzeżne. W okresie między 1641 i 1648 terytorium te przejęli Holendrzy, umacniając tutejsze, nastawione przeciw Portugalii kraje. W roku 1648 Portugalczycy odzyskali luandyjską kolonię i rozpoczęli podbój Kongo i Ndondo. Podbój ten ostatecznie zakończył się w roku 1671, jednakże tereny położone w głębi lądu aż do początków XX wieku nie były w pełni kontrolowane przez portugalską administrację. W roku 1951 kolonia przekształcona została w prowincję zamorską, zwaną Portugalską Afryką Zachodnią. Odmowa rozpoczęcia procesu dekolonizacyjnego zaowocowała powstaniem trzech organizacji wyzwoleńczych: Ludowego Ruchu Wyzwolenia Angoli (port. Movimento Popular de Libertaçao de Angola - MPLA), Narodowego Frontu Wyzwolenia Angoli (port. Frente Nacional de Libertaçao de Angola - FNLA) oraz Narodowego Związku Na Rzecz Całkowitego Wyzwolenia Angoli (Uniao Nacional para a Independencia Total de Angola, UNITA).
Po 14 letniej wojnie partyzanckiej, w roku 1975 Angola uzyskała niepodległość. Portugalia przekazała władzę MPLA, organizacji o marksistowskich korzeniach i wspieranej przez ZSRR. Tuż potem doszło do wybuchu wojny domowej pomiędzy organizacjami wyzwoleńczymi. FNLA wkrótce wycofała się z walki, pozostawiając wojnę wspieranemu przez komunistów Ludowemu Ruchowi Wyzwolenia Angoli (MPLA) oraz popieranemu przez Zachód - Narodowemu Związkowi Na Rzecz Całkowitego Wyzwolenia Angoli (UNITA). W roku 1991, obie frakcje zgodziły się na utworzenie dwupartyjnego systemu rządów. Jednakże po wyborach, wygranych przez obecnego prezydenta (wywodzącego się z MPLA) i zakwestionowaniu ich wyników przez UNITA, wznowiono działania wojenne. Zakończono je w roku 1994 podpisaniem porozumienia pokojowego w Lusace. Już cztery lata później walki wybuchły z nową siłą.
22 lutego 2002 roku, śmierć Jonasa Savimbi - przywódcy UNITA, doprowadziła do kolejnego zawieszenia broni. Sytuacja w kraju zaczyna ulegać poprawie, jednakże prezydent José Eduardo dos Santos nie zdecydował się jak dotąd na przywrócenie demokratycznego sposobu sprawowania władzy, zawieszonego w 1998 r.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
