|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| dari, paszto |
Kabul |
rep. islamska |
19 sierpnia 1919 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 647,500 km2 |
29,92 mln |
afgani (AFN) |
Sorud-e-Melli |
Afganistan, Islamskie Państwo Afganistanu (dari Afghanestan, Dawlat-e Eslami-ye Afghanestan; paszto Afghanistan, De Afghanistan Islami Dawlat) - śródlądowe państwo położone w Azji Środkowej.
Ustrój polityczny: Afganistanem rządzi prezydent, który jest głową państwa i szefem rządu.
Geografia: Afganistan jest wysokogórskim krajem śródlądowym, nieposiadającym dostępu do morza. Ponad 4/5 powierzchni zajmują góry. Z północnego wschodu na południowy zachód rozpościerają się Hindukusz z największym szczytem kraju (Nuszaak, 7455 m n.p.m.), przechodzący w surowe obszary Wyżyny Irańskiej, a następnie w półpustynię Registanu, między którymi znajduje się Wyzyna Haradżat z kilkoma przełęczami umożliwiającymi komunikację pomiędzy regionami kraju. Klimat surowy i mroźny, w górach średnie temperatury stycznia spadają do -15°C, a w lipcu rzadko przekraczają 0°C. Lata najcieplejsze na pustynnych obszarach na południu (powyżej +22°C). Opady w górach powyżej 1 500 mm rocznie, większa część kraju ma 400-600 mm rocznie, na terenach stepowych poniżej 200 mm rocznie. Ziemie uprawne zajmują zaledwie 12% powierzchni, zaś lasy (głównie w rejonie północno-wschodnim) tylko 3%.
• Granice 5 529 km: Chińska Republika Ludowa 76 km, Iran - 936 km, Pakistan - 2430 km, Tadżykistan - 1206 km, Turkmenistan - 744 km, Uzbekistan - 137 km.
• najniższy punkt - Amu-daria 258 m; najwyższy punkt - Nuszaak 7455 m.
Gospodarka: Afganistan należy do najsłabiej rozwiniętych gospodarczo państw świata. PKB wyniósł w 2002 roku 7,7 mld dolarów USA, czyli zaledwie 290 dolarów na mieszkańca, z czego 52% dostarczyło rolnictwo, 24% przemysł, a resztę usługi. Zasoby naturalne: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel, miedź, chrom, baryty, siarka, ołów, cynk, ruda żelaza, sól, kamienie szlachetne i półszlachetne są eksploatowane w ograniczonym zakresie, większe znaczenie ma jedynie wydobycie gazu (około 3 km3) i surowców budowlanych, między innymi lazurytu. Kilka elektrowni wodnych wyprodukowało 540 mln kWh energii elektrycznej. Liczne zakłady rzemieślnicze rozrzucone po całym kraju produkują rozmaite wyroby włókiennicze, metalowe, skórzane oraz wyroby z drewna i inne. Rozwinięty jest przemysł spożywczy. Główną gałęzią gospodarki jest niskotowarowe rolnictwo. Uprawia się głównie zboża (pszenica 2,7 mln ton, ponadto kukurydzę, jęczmień i ryż, także bawełnę, buraki cukrowe, trzcinę cukrową; w dolinach rzek - na terenach nawadnianych - kwitnie sadownictwo i uprawa winorośli - produkcja winogron 365 tys. ton. Dobrze rozwinięta hodowla (częściowo koczownicza): owiec - 11 mln, kóz - 2,2 mln oraz wielbłądów i koni. Transport bardzo słabo rozwinięty. Drogi liczą tylko 23 tys. km, brak kolei. Na całym obszarze kraju poważną rolę odgrywa transport juczny. Główne lotnisko w Kabulu ma połączenie z kilkoma miastami za granicą. Bilans handlowy niezrównoważony: eksport w 1997 wyniósł 148 mln dolarów, zaś import 566 mln dolarów. Główni partnerzy handlowi: Rosja, Japonia, Indie, Iran. Z uwagi na utrzymujacy się od kilkudziesięciu lat konflikt i prowadzone działania wojenne, gospodarka afgańska lezy w ruinie. Głównym produktem eksportowym jest opium (roczna produkcja 4000 ton bedące ekwiwalentem 400 ton! czystej morfiny) i jego pochodne. Produkcją opium trudnia się watażkowie usadowieni w poszczególnych rejonach kraju i czujący się bezkarni ze wzgledu na słabość władzy centralnej.
Demografia: Liczba mieszkańców szacowana jest na 26 mln, co daje około 40 osób na km2, niemniej ludność jest rozmieszczona bardzo nierównomiernie. Główne skupiska to kotliny śródgórskie i oazy na obszarach północno-wschodniej części kraju; tereny wysokogórskie na północy i półpustynne na południowym zachodzie są prawie bezludne. Około 2 milionów ludności to koczownicy. Ponad 3 mln osób przebywa na emigracji, głównie w Pakistanie i Iranie. Skład narodowościowy jest zróżnicowany: żyją tu Pasztunowie - 53%, Hazarowie, Tadżycy - 12%, Uzbecy - 8% i Beludżowie. Tylko 23% ludności mieszka w miastach. Religią państwową jest islam. Poziom życia ludności i jej zdrowotność należą do najniższych w świecie; powszechnym zjawiskiem jest analfabetyzm - 79%.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
